भास्कराचार्य गणित - भाग ५
| पहिली रीत (रूपगुणरीत) |
दुसरी रीत (खंडगुणरीत) | तिसरी रीत (विभागगुणरीत) |
| १३५ x १२ ----------- ६० ३६ १२ ---------- १६२० |
गुणक १२ चे विभाग ८+४ १३५ १३५ x ८ x ४ -------------- १०८० ५४० ------------- १०८० + ५४० ----------- १६२० |
गुणक १२ चे अवयव ३ x ४ १३५ x ४ ---- ५४० x ३ --------- १६२० |
| चौथी रीत (स्थानगुणनरीत) | पाचवी रीत ( इष्टांक पद्धत) |
| गुणक १२ मध्ये एकं स्थानी २ व दहं स्थानी १ आहे म्हणून प्रथम २ ने गुणून २७० येतील. व नंतर १ ने गुणून १३५ येतील. २७० एकं स्थानापासून व १३५ दहंस्थानापासून एकाखाली एक लिहावे व त्यांची बेरीज करावी. २७० + १३५ --------- १६२० |
१२ या गुणकाचे सोयीनुसार १० व २ असे भाग पाडून १३५ ला १० ने गुणावे म्हणजे १३५० येतील १३५ ला आता २ ने गुणावे ते २७० येतील. त्यांची बेरीज करावी १३५० + २७० -------- १६२० |
प्रकरण ५ – भागहार ( भागाकार)
श्लोक १८
भाज्याध्दुरः शुध्द्युतियद्गुणः स्यात् । अन्त्यात्फलं तत्खलु भागहारे ॥
समेन केनाप्यपवर्त्य हार – (भाज्यो भवेद्वा सति संभवे तु ॥ १८ ॥
</str
