वैदिक गणित ( भाग पहिला : गुणाकार) सूत्र ८

सूत्र ८ - ऋणांक
गुण्य आणि गुणक पाच-सहा अंकी असले आणि अंकही ७-८-९ असे मोठे असले, तर मोठ्या बेरजा करणे अवघड जाते किंवा त्याला वेळ जास्त लागतो. अशावेळी ऋणांक पद्धत वापरली जाते.
या पद्धतीमध्ये मूळच्या गुणाकारातील ५ पेक्षा मोठ्या असलेल्या संख्या विशिष्ट पद्धतीने लिहून ५ पेक्षा लहान के ल्या जातात.
९ = १०-१= ११
८= १०-२= १२
३७ = ४०-३ = ४३
(१) ८२७ ही संख्या ऋणांक पद्धतीने लिहा
८ २ ७
१२ ३ ३

१२ ३ ३= १०००-२००+३० -३= १०३० - २०३
= ८२७
(२) ४९७ ही संख्या ऋणांक पद्धतीने लिहा
४ ९ ७
४९७=५००-३
५०३
(२) ८९८ ही संख्या ऋणांक पद्धतीने लिहा
८९८=९००-२
९०२ = ११०२
(२) ५९३ ही संख्या ऋणांक पद्धतीने लिहा
५९३
५ ११३
६१३
१४१३
खालील उदाहरण सोडवा.
२८३ x५९२
२८३ = ३ २३
५९२ = १४१२
म्हणून २८३ x५९२ = ३ २३ x १४१२
३ २३
x १४१२
-----
३ ४ ८ ४ ७ ६
१
१ १ १
-------------
वरील बेरीज करताना ६ आहेत तसे खाली मांडायचे. -७ धन करण्यासाठी -७=-१०+३
म्हणजे १३ असे लिहायचे त्यातील १ डावीकडे खाली मांडायचा
३ ४ ८ ४ ७ ६
१
१ १ १
-------------
१ ६ ७ ५ ३ ६
पुढील गणिते सोडवा
(१) ३९५९ x १५९९
(२) २५८७ x३६०१